| Deelvraag 3 1. Nozems 2. Pleiners en Dijkers 3. Provo's 4. Hippies |
Op welke manier verschilde de Nederlandse jongerencultuur van de Amerikaanse? En welke jongerengroeperingen waren er allemaal in de jaren zestig? Provo's Het ontstaan van Provo is te danken aan een ontmoeting tussen de ‘anti-rookmagiër’ Robert Jasper Grootveld en de anarchist Roel van Duijn. Grootveld was een glazenwasser toen hij zich bezig ging houden met antireclame en de opbouw van een tegencultuur tegen de consumptiemaatschappij. Vanaf 1961 sierde hij de sigarettenadvertentie met een grote ‘K’ voor kanker. De verslaving aan een sigaret gebruikte Grootveld als symbool van de verslaving van de moderne consument. Hij werd in december 1961 ook gearresteerd vanwege het bekladden van de advertenties en belandde in de gevangenis. Na zijn vrijlating kreeg hij een pand tot zijn beschikking en wijdde dit tot ‘anti-rooktempel’. Er werden in de tempel bijeenkomsten gehouden onder belangstelling van personen als Harry Mulisch en Ramses Shaffy. Het bestaan van de tempel was niet van lange duur, de tempel brandde een paar weken later af en Grootveld kreeg een voorwaardelijke gevangenisstraf wegens brandstichting. Vanaf 1964 vonden zijn bijeenkomst plaats bij het standbeeld ‘Het Lieverdje’, het beeld was geplaatst door sigarettenfabrikant Hunter. Roel van Duijn was betrokken bij Ban-de-Bom acties in november 1961 in Den Haag. Hij was een overtuigd anarchist, dit zijn personen die de staat verwerpen en een maatschappijvorm voorstaan waarin de mens zich los van overheersing en dwang in vrijheid kan ontplooien, en betreurde het feit dat anarchisme in Nederland weinig aantrekkingskracht had. Van Duijn was iemand die wilde provoceren en mensen daartoe opriep. Van Duijn was schrijver, maar na ruzie op zijn werk besloot hij een eigen krant op te richten. Als naam koos hij voor Provo, afkomstig van provoceren en provocatie. |
 Provo's op de Dam |
In 1965 werd via pamfletten de meningen van
provo verspreid. In die tijd maakte (toen nog prinses) Koningin
Beatrix bekend zich te verloven met de Duitse Claus von Amsberg.
Hierdoor ontstond protest bij de Provo’s. Zij strooiden pamfletten
uit met teksten die duidelijk maakten dat zij het absoluut niet eens
waren met de aanstaande bruidegom. Koningin Beatrix maakte bekend
dat ze in Amsterdam zou gaan trouwen, dit was nog nooit eerder door
een Oranje gedaan. Het eerste nummer van het tijdschrift Provo
verscheen op 12 juli 1965. Een week later werd het in beslag genomen
door de politie en de redacteuren, waaronder Van Duijn, werden in
hechtenis genomen. Van Duijn en zijn vrienden noemden zich vanaf die
tijd Provo’s. Vanaf 31 juli 1965 veranderden de happenings in een
toeloop van mensen en een gratis optreden van de politie. Het geweld
van de politie nam toe. Er volgden veel arrestaties. De Provo’s
vroegen herhaaldelijk aan de gemeente of de politie wilde stoppen
met optreden, maar hieraan werd geen gehoor gegeven. De Provo’s
hinderden het verkeer en verstoorden de orde volgens de
politie. |
 Protesterende Provo's |
In de eerste maanden van 1966 richten de
Provo’s zich op het aankomend koninklijk huwelijk. Er werd een
provo-Oranje comite opgericht en er ontstonden veel geruchten. De
Provo’s zouden LSD in het Amsterdams leidingwater mengen en LSD aan
de paarden van de politie voeren. De politie nam deze geruchten zeer
serieus. Op 10 maart, de dag van het huwelijk, was het zover. De
televisiebeelden spraken voor zich. De Provo’s staken enkele
rookbommen af en de ongeregeldheden werden over de hele wereld
verspreid via de televisie. Wat de camera’s niet lieten zien was het
hardhandig optreden van de politie tegen alles wat op Provo leek,
dat betekende dat langharige jongeren het doelwit waren. De
provobeweging kwam met iets opmerkelijks. In 1966 werden er
gemeenteraadsverkiezingen gehouden in Amsterdam en de Provo’s wonnen
op 1 juli 1966 een zetel. Bernhard de Vries werd het
gemeenteraadslid. Dit gaf hij nog geen jaar later op en Luud
Schimmelpennink nam het over. Hij moest het Witte-Fietsenplan
verdedigen. Het Witte-Fietsenplan had als doel de auto als
hoofdzakelijk vervoersmiddel te laten verdwijnen. Er zouden een
aantal witte fietsen door Amsterdam gaan zwerven. Deze zouden geheel
gratis zijn in gebruik en iedereen mocht er gebruik van maken.
Verder had de Provobeweging een Witte Lijkenplan.
Verkeersmoordenaars moesten met een beitel in het asfaltdek de
silhouet van het slachtoffer uithollen en met witte specie vullen.
Bovendien moest het slachtoffer een witte begrafenis krijgen op
kosten van de moordenaar. En ook bestond het Wittevuilnisbakkenplan.
Vuilnisbakken moesten omgebouwd worden tot wieg om zo jonge gezinnen
op weg te helpen. In 1967 werd de Amsterdamse burgemeester op het matje geroepen bij de minister-president en die vond dat het klaar moest zijn met de ordeverstoring in de hoofdstad. Hierop volgde een commissie die een vernietigend rapport schreef en hierop werd burgemeester van Hall, van Amsterdam, ontslagen. Een paar dagen later verdween ook Provo. De Provo’s vonden het instituut Provo onbruikbaar en probeerden vanaf nu een andere manier te vinden voor het verkondigen van hun ideeën. Er volgden nog wel demonstraties tegen de oorlog in Vietnam en voor de Witteplannen. Volgende onderwerp > > |
